Conflicten binnen een onderneming, in het bijzonder conflicten tussen twee of meerdere aandeelhouders, kunnen de goede werking van een onderneming ernstig verstoren. Dikwijls zal de onderneming hiervan het grootste slachtoffer zijn, met alle (onrechtstreekse) schade van dien voor de conflicterende aandeelhouders. In dat geval kan het de moeite lonen om na te gaan of de partijen als alternatief voor een gerechtelijke procedure met de hulp van een erkend bemiddelaar tot een bemiddelde oplossing kunnen komen.

Bemiddeling wordt gekenmerkt door de volgende kernprincipes

• De bemiddeling verloopt volstrekt vertrouwelijk.

Wie bemiddeling overweegt, hoeft geen schrik te hebben dat mededelingen of documenten die in het kader van de bemiddeling worden gedaan of opgemaakt later tegen hem/haar zouden gebruikt worden. De documenten en de mededelingen die in de loop van een bemiddelingsproces worden uitgewisseld, mogen immers niet worden aangevoerd in enige gerechtelijke procedure waartoe het conflict alsnog aanleiding zou geven. De vertrouwelijkheid van de bemiddeling heeft eveneens tot gevolg dat de bemiddelaar nooit als getuige kan opgeroepen worden in een latere gerechtelijke procedure. Daarnaast mogen partijen aan de rechtbank ook de reden van de mislukking van de bemiddeling niet onthullen, noch wie de bemiddeling stopzette.

• De bemiddeling is een vrijwillig proces.

Elke partij kan op ieder moment een einde stellen aan de bemiddeling zonder dat dit haar tot nadeel kan strekken.

Het basisbeginsel van de vrijwilligheid houdt tevens in dat er tussen de partijen in principe wilsovereenstemming vereist is om de bemiddeling op te starten, alsook over de persoon van de bemiddelaar. De wet voorziet wel in de mogelijkheid voor de rechtbank om een bemiddeling op te leggen indien één van de partijen dit vraagt en de rechtbank van oordeel is dat een verzoening tussen de partijen mogelijk is. In dat geval kan de rechtbank tevens een bemiddelaar aanwijzen indien partijen hierover geen overeenstemming kunnen bereiken. De opgelegde bemiddeling wringt op het eerste gezicht met het vrijwillig karakter van de bemiddeling. Zoals hierboven reeds werd aangegeven, kan iedere partij in principe echter steeds (dus ook bij een opgelegde bemiddeling) een einde stellen aan de bemiddeling.

• De bemiddelaar is een neutraal, onpartijdig en onafhankelijk persoon die partijen helpt om zelf tot een oplossing te komen.

De bemiddelaar houdt zich zoveel als mogelijk buiten de inhoud van het conflict. Dit betekent dat hij de oplossing van het conflict ook niet in een bepaalde richting zal sturen. De bemiddelaar tracht de partijen daarentegen te helpen om zelf tot een oplossing te komen. Daarbij behandelt hij de partijen volstrekt gelijkwaardig en focust hij op het herstellen en het verbeteren van de communicatie tussen partijen waarbij de oplossing van het conflict bij de partijen zelf blijft liggen.

De bemiddeling verloopt doorgaans volgens het volgende proces

Bij aanvang van de bemiddeling ondertekenen de partijen een bemiddelingsprotocol waarin onder meer de voormelde kernprincipes, alsook het voorwerp van het geschil en de ereloonafspraken worden vastgelegd.

Eerst zal de bemiddelaar proberen om samen met de partijen de verschillende belangen van de partijen te identificeren. Daarna zal de bemiddelaar trachten om de partijen te helpen om vanuit deze belangen een oplossing te bereiken die de belangen van alle partijen dient. Indien partijen erin slagen om een oplossing te bereiken, zal de bemiddelaar hen begeleiden om deze oplossing te formaliseren in een bemiddelingsakkoord. In het geval van een conflict tussen aandeelhouders kan de oplossing bijvoorbeeld, doch zeker niet alleen, bestaan uit een goede aandeelhoudersovereenkomst waarbij afspraken over het toekomstig beheer van de onderneming worden gemaakt of geherformuleerd. Net zo goed kan de oplossing bestaan uit een regeling waarbij de ene partij de andere uitkoopt of waarbij de conflicterende aandeelhouders de onderneming samen overdragen of onder elkaar verdelen.  

Indien het bemiddelingsakkoord tot stand kwam met de tussenkomst van een erkend bemiddelaar kunnen partijen ervoor kiezen om het bemiddelingsakkoord tevens ter homologatie aan de rechtbank voor te leggen. Dit kan eventueel nuttig zijn indien het akkoord op lange termijn dient uitgevoerd te worden. Mits homologatie verkrijgt het bemiddelingsakkoord immers dezelfde gevolgen als een akkoordvonnis. Hierdoor kunnen de partijen desnoods zonder de voorafgaande tussenkomst van de rechtbank via een gerechtsdeurwaarder de gedwongen uitvoering van het akkoord afdwingen indien dit alsnog niet vrijwillig zou worden uitgevoerd.

Een blogbericht van Intinya bevat geen juridisch advies. Onze blogberichten zijn bedoeld om juridische concepten in algemene en begrijpelijke termen te schetsen. Daarbij kan omwille van de leesbaarheid abstractie gemaakt worden van bepaalde nuances. Eventuele inhoudelijke standpunten van Intinya kunnen wijzigen doorheen de tijd of naargelang de specifieke context. Blogberichten worden niet automatisch aangepast bij wijzigingen in de wet, rechtspraak of rechtsleer. Voor gespecialiseerd advies op maat van uw specifieke dossier, kan u steeds bij de advocaten van Intinya terecht.